اثر پرایمینگ بذر ارقام گندم (triticum aestivum l.) سه اقلیم متفاوت ایران بر جوانه زنی، استقرار گیاهچه و عملکرد

جوانه زنی بذر و استقرار ناکافی گیاهچه های گندم (triticum aestivum l.) یکی از علل عمده کاهش عملکرد بخصوص در مورد ارقام دیم است. در این تحقیق ارقام گندم آبی و دیم سه اقلیم مختلف ایران شامل همدان (سردسیر)، کرج (معتدل) و سرپل ذهاب (گرمسیر) با استفاده از تیمارهای اسموپرایمینگ (پلی اتیلن گلایکول، اوره و نمک طعام) و هیدروپرایمینگ (آب مقطر و آب معمولی) پرایم شده و در دو تاریخ کشت به موقع و دیرهنگام در هر منطقه کشت گردیدند و اثرات تیمارهای مذکور بر ویژگیهای زراعی و عملکرد ارقام هر منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. طرح آزمایشی به کار رفته اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بود. کرتهای اصلی شامل دو تارخ کاشت و کرتهای فرعی شامل ارقام گندم و تیمارهای پرایمینگ بود. به طور کلی تیمارهای اسموپرایمینگ با اوره و پلی اتیلن گلایکول و همچنین هیدروپرایمینگ با آب معمولی سرعت و درصد جوانه زنی را در ارقام دیم هر سه منطقه و رقم آبی الوند در همدان را در هر دو تاریخ کشت افزایش داد. با این وجود سرعت گلدهی تنها در ارقام دیم آذر2 (همدان) و چناب (سرپل ذهاب) در کشت اول به ترتیب توسط اسموپرایمینگ با نمک طعام و اوره افزایش نشان داد. در همدان اسموپرایمینگ با پلی اتیلن گلایکول و اوره به ترتیب در ارقام دیم سرداری و آذر2 (کشت اول) باعث افزایش شاخص سطح برگ گردید. از میان اجزا عملکرد، تعداد سنبله های تولید شده در واحد سطح مهمترین عاملی بود که در ارقام آبی و دیم همدان و دیم کرج به خوبی به تیمارهای اسموپرایمینگ واکنش نشان داد به طوری که در همدان در هر دو تاریخ کشت عملکرد در تیمارهای اسموپرایمینگ با اوره (ارقام آبی الوند و دیم سرداری) و نمک طعام (آذر2) و در کرج در اسموپرایمینگ با پلی اتیلن گلایکول و اوره افزایش یافت. در این آزمایشها شاخص برداشت تحت تاثیر تیمارهای پرایمینگ قرار نگرفت. به نظر می رسد اثرات مطلوب تیمارهای اسموپرایمینگ در حضور عوامل محدود کننده رشد مانند کمی دما و رطوبت محیط افزایش می یابد.